Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2010

Για την αδιάλλακτη έχθρα (απάντηση)

Ίσως να ήμασταν πολλές που θα καλύπταμε το πρότυπό σου, εάν δεν μας είχαν μάθει από μικρές και από τον καιρό της Εύας, ότι το να υπάρχεις στον κόσμο είναι πράγμα πολύ σκληρό, ιδίως για τις γυναίκες, εκτός αν καλυφθούν με υποκρισία ή αν καταλήξουν να προσαρμοστούν σε αυτό που τους ζητάνε, καλοσύνη, αυταπάρνηση, ίσως και υποταγή. Στη συνέχεια οι καιροί άλλαξαν, οι γυναίκες σήμερα κάνουν καριέρα, και τα πράγματα περιπλέκονται, ενώ η πλειοψηφία των ανδρών εξακολουθεί να ζητά την ίδια καλοσύνη, και αυταπάρνηση, και υποταγή. Οπότε, σκάψε - σκάψε και θα το βρεις: Κυρίες επιρρεπείς στην έχθρα θα βρεις πιθανόν πολλές και το μόνο πρόβλημα είναι ότι ίσως στο τέλος θα καταλήξουν να μισήσουν ακόμα και εσένα, και συ να μισήσεις εκείνες. Ελπίζω να μη σε προσβάλω αν επιτρέψω στον εαυτό μου να σου πει ότι βρίσκει το κομμάτι σου πολύ συμπαθητικό, αλλά δυστυχώς η έχθρα σου μου φαίνεται πολύ γενική και αυτοτραυματική.
Οι μεγάλοι κακοί έκρυψαν πάντα τη φύση τους για να μπορούν να κτυπήσουν καλύτερα, αλλά εσύ την έχθρα σου τη διαλαλείς και την επιδεικνύεις γιατί νιώθεις πεταμένος στην άκρη, ξέρεις τι μικροπρεπής είναι ο κόσμος, θα σε περιθωριοποιήσει όλο και περισσότερο.
Εξάλλου, χωρίς να την ξέρω, απ' ότι μου φαίνεται η Νάντια Γαβαλά δεν πρέπει να ενδιαφέτεται για μοναχικές πτήσεις στο στερέωμα, είναι πολύ γήινη για κάτι τέτοιο. Ακόμα και αν έχει περάσει μέσα από αρρώστια, θάνατο, τρέλα, πάθη κα αναστάσεις δίνει την έντύπωση ότι έμαθε να μην παρασύρεται από τα σημεία της κάθε υπόθεσης, αλλά μάλλον να τα συλλέγει αυτούσια μέσα της.
Κι ύστερα δεν καταλαβαίνω γιατί περνάς ντούκου ορισμένες συγγένειες: τουλάχιστον μία χρειάζεται (σεξουαλική, συναισθηματική, κοινωνική, οικονομική;) για να μπορεί κανείς να εναρμονιστεί όσον αφορά στην Κοσμική Έχθρα και να φύγει μαζί με τη γυναίκα των ονείρων του. και οι δύο ακυβέρνητοι στο στερέωμα, όπως σ’ έναν πίνακα του Σαγκάλ αλλά, σαν λυσσασμένες γάτες.

Ρέα Σιγάλα, υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων

Ε, ναι

Η ενέργεια της Νόησης απενεργοποιήθηκε
Κλείστε με ασφάλεια την οθόνη των αναπαραστάσεων
Ο εύτακτος κόσμος των θεωριών κοιμήθηκε
Οι πράξεις θα πράξουν

Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2010

Αδιάλλακτος

Αδιάλλακτος, δε δέχομαι απόψεις διαφορετικές απ’ τις δικές μου.
Υποστηρίζω την απελευθέρωση των γυναικών σε κάθε χώρο και επίπεδο, και μισώ τη γυναικεία εξουσία. Οι ανθρώπινες σχέσεις μου σφραγίζονται από την πιο υπέροχη έχθρα. Γι’ αυτό φαντάζομαι, κατάφερα να καταστρέψω κάθε ανθρώπινη σχέση. Εξασκώ ένα απαίσιο επάγγελμα που δε θα θελα ποτέ να κάνω και που είμαι υποχρεωμένος να κάνω για τους πιο ευτελείς λόγους, δηλαδή ένα μισθό που ποτέ δε φθάνει. Και ακριβώς, το γεγονός αυτό γιγαντώνει την έχθρα που αισθάνομαι για όλους. Παρ’ όλ’ αυτά, πάντα ονειρευόμουν να συναντήσω μια γυναίκα η οποία θα μοιραζόταν την έχθρα μου που χύνεται σαν ποτάμι στον κόσμο, ο οποίος με πέταξε στην άκρη, και που η δύναμη αυτού που μοιράζομαι μαζί της θα μετατόπιζε απότομα την περιστροφική τροχιά του πλανήτη και θα τον οδηγούσε ακυβέρνητο στο στερέωμα. Το οποίο στερέωμα θα πρέπει να είναι φτιαγμένο από την ίδια παγωμένη και απελπισμένη αστρική ουσία από την οποία είμαι φτιαγμένος κι εγώ. Η γυναίκα αυτή και εγώ, ακυβέρνητοι στο διάστημα και ενωμένοι για πάντα, θα ταξιδεύαμε πετρωμένοι σε ένα χαμόγελο αιώνιο. Υποψιάζομαι ότι μια ανάλογη έμπνευση θα πρέπει να οδήγησε στο να γραφτεί ο Παράδεισος του Δάντη.

Ήμουν απόλυτα σίγουρος ότι μια τέτοια γυναίκα θα ήταν αδύνατον να υπάρξει στον αποτρόπαιο, στενόκαρδο και φριχτό κόσμο όπου ζούμε, όμως, μια μικρή ποιητική συλλογή που μιλάει για τριαντάφυλλα με έκανε σε λίγες δεκάδες σελίδες να πειστώ για το αντίθετο.

Η γυναίκα αυτή υπάρχει.

Τάσος Αναστασιάδης,
Ιδιωτικός υπάλληλος

Η ποίηση στους άδοξους καιρούς:

Τα «τριανταοκτώ τριαντάφυλλα» της Νάντιας Γαβαλά είναι μια τέχνη βαθιά καταγγελτική που εκφράζει την ψυχική διάλυση της αντιηρωικής εποχής μας και την ανάγκη αντίστασης απέναντι σε ένα αλλοτριωμένο κοινωνικό και πολιτικό καθεστώς που καταπατά και πλαστογραφεί τις ανθρώπινες αξίες. Το εξόριστο ποιητικό υποκείμενο, όμηρος σε έναν ανάλγητο κόσμο, νιώθει να συνθλίβεται και γι’ αυτό αντιδρά απέναντι στην καθεστηκυία τάξη πραγμάτων που έχει επιβάλλει την «απενοχοποιημένη ατροφία του μυαλού» και το «Άγιο Χρήμα» ως τους βασικούς μετόχους της ανθρώπινης ύπαρξης (σελ. 14, 15). Κατά την αναζήτηση μιας αυθεντικής ζωής στην επικράτεια της «Ουτοπίας» (σελ. 19), ψάχνει στηρίγματα στην ευρύτερη καλλιτεχνική παράδοση. Έτσι δεν είναι τυχαία η εμφάνιση στο μέσον περίπου της συλλογής (σελ. 22) της θρυλικής ερμηνεύτριας Έντιθ Πιαφ, μιας αντισυμβατικής και τραγικής φιγούρας η οποία αισθητοποίησε και αγκάλιασε με πάθος το περιθώριο, για να ομολογήσει στο περίφημο τραγούδι της «Non, je ne regretted rien» ότι βρήκε τη δύναμη να ξεκινήσει πάλι από το μηδέν. (“Je repars à zéro”). Με τον ίδιο τρόπο στα διάφορα μέρη αυτής της συλλογής, η ενδοσκόπηση του όντος και η επικέντρωση στις εφιαλτικές παρενέργειες και προοπτικές της ανθρώπινης ύπαρξης, δεν οδηγεί στην εκμηδένιση ή στον αφανισμό του ατόμου, αλλά σε μια πεισματική προσπάθεια υπέρβασης του αδιεξόδου και ανασύνταξης των δυνάμεων για έναν διαρκή και πολυμέτωπο αγώνα. Έτσι παρά το δραματικό υπόβαθρο της συνολικής σύνθεσης, το τελευταίο ποίημα με τίτλο «P 38» (σελ. 44), που παραπέμπει συμβολικά στο γερμανικό πιστόλι «Walther P38» του εξωφύλλου και φέρει μέσα του θραύσμα του τίτλου της συλλογής, οδηγεί στην ελπιδοφόρα αντίληψη ότι το θαύμα μπορεί να κυριαρχήσει τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον συλλογικό χώρο. Ο αφηγητής, ενσωματώνοντας έναν στίχο του Οδυσσέα Ελύτη, καταλήγει ανακουφισμένος στην πεποίθηση ότι «Στον κόσμο το μικρό το Μέγα / έχω πολλά αδέρφια». Τελικά η απελπισία μπορεί να γίνει πηγή δύναμης και ότι ο αγώνας αυτός σε μια ασφυκτική εποχή ψεύδους και ασχήμιας, δεν είναι μάταιος.
Η παραπάνω θεματική και συγκινησιακή στόχευση των ποιημάτων επιτυγχάνεται με έναν λόγο έκδηλα αντιλυρικό, κοφτό και ασθματικό, που αξιοποιεί την κληρονομιά των δόκιμων ποιητών της γενιάς του 1970. Οι κρυπτικές επιστρώσεις, η αποσπασματικότητα, οι ειρωνικές προεξοχές, οι παιγνιώδεις σχηματισμοί λέξεων, η εκμετάλλευση γλωσσικών κοιτασμάτων από παλαιότερες φάσεις της ελληνικής γλώσσας, είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά της συλλογής. Από την άλλη, η αποφυγή των σημείων στίξεως, που υποδηλώνει τον «ανοιχτό» χαρακτήρα των στίχων, έρχεται να καταδείξει συμβολικά ότι ο μηχανισμός της ποίησης είναι πάντα ενεργός και έτοιμος για έναν καθαρτήριο εξαγνισμό της πικρής πραγματικότητας.

Κωστής Δανόπουλος, Καθηγητής Λογοτεχνίας στο Ε.Α.Π. & στο Πανεπιστήμιο Πατρών

Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2010

Ερωτήσεις

Γιατί ονειρευόμαστε πως πετάμε, ενώ τα γουρούνια σφάζονται από μηχανές;
Γιατί ενώ το σώμα είναι αιχμάλωτο, τα ακρωτηριασμένα μέλη είναι πάντα εκεί;
Γιατί τα βαλσαμωμένα συλλαλητήρια μας στέλνουν στη Γαλλική Επανάσταση;

Απαντήσεις δε θα βρει κανείς στα "Τριανταοκτώ Τριαντάφυλλα" της Νάντιας Γαβαλά. Ερωτήσεις όμως μύριες θα διατυπώσει αν σταθεί στους στίχους του βιβλίου. Στίχοι που έλκουν και απωθούν ταυτόχρονα, γραφή κωδικοποιημένη με τα κλειδιά να ψάχνουν τον αναγνώστη, λέξεις πότε απλές και πότε εξεζητημένες ώστε να κρύβουν αυτό που διαλαλούν: την αρθρωμένη κραυγή

Διαβάστε το

Βένιος Αγγελόπουλος, καθηγητής Πολυτεχνείου

Τρίτη 23 Φεβρουαρίου 2010

Εν τω μέρει το όλον

Ένας καλός δημοσιογράφος δε γράφει παρά για εκείνον που η δουλειά του είναι να περικόπτει το άρθρο του όταν είναι πολύ μεγάλο.
Ένας καλός ομιλητής δε μιλάει παρά για εκείνον τον ακροατή που του παίρνει απ’ τα χέρια το μικρόφωνο όταν δεν εννοεί να σταματήσει.
Ένας καλός ποιητής ξέρει πάντα που να σταματήσει. Είτε γράφει, είτε μιλάει. Η ποίηση δεν είναι τραχανάς να τον απλώνεις στην ταράτσα. Και η Νάντια είναι μια δεινή ποιήτρια.


Ένα καλό τριαντάφυλλο είναι πολλές φορές ισοδύναμο με ένα μπουκέτο τριαντάφυλλα. Αποτελεί ένα σύνολο, κάθε στοιχείο του οποίου είναι ήδη ένα σύνολο. Το παραμικρό πέταλο και η λεπτεπίλεπτη συναρμογή των μερών του, είναι ήδη εικόνα ενός νέου τριαντάφυλλου.

Ρέμος Σκαρπίδης, ψυχαναλυτής

Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2010

Έτσι την ακούω εγώ

Αυτή η γυναίκα είναι ένας θηλυκός προβοκάτορας. Γουστάρω τους προβοκάτορες. Για να γράψω πρέπει να γουστάρω, ν’ αγαπάω. Στην πραγματικότητα όταν γράφω δε σκέφτομαι, με πηγαίνει η γλώσσα μου, με τραβάει πίσω της. Γι’ αυτό όταν αγαπάω δε λέω ψέματα. Δεν προφταίνω.
Αγαπάω τη Νάντια που δεν την ξέρω, τη βλέπω ολοκληρωμένη ποιήτρια με τεράστια δύναμη υποβολής. Λίγοι τραγούδησαν με τέτοιο παλμό την Εξέγερση, λίγοι την Επανάσταση και το υγρό της χρυσάφι. Η συλλογή της, τα θέματα και ο τρόπος που τα δένει δε μοιάζει με τίποτα. Είναι μοναδικός. Έτσι την ακούω, έτσι τη βρίσκω.
Ο κρυφός θεός της Εξέγερσης είναι πάντα εδώ. Με μια κίνηση ελευθερώνει και, another one bites the dust. Έτσι τη βλέπω εγώ. Έτσι την ακούω.



Λάκης Κουτσανδρέου, φύλακας

Σάββατο 20 Φεβρουαρίου 2010

Alles ist Weg*

Αποβιβαστείτε
από το πρυμναίο κατάστρωμα
της σιωπής σας
Επιβιβαστείτε
στις ράχες των γλάρων
με τους αμετάφραστους πόθους σας
Λύστε
τις ζώνες και
βυθίστε
τις σωσίβιες λέμβους
Αγγιχτείτε και
Ορμήστε
με καυτό σίδερο
στην Ουτοπία

*Όλα είναι δρόμος

Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2010

Η θεολογία του ζαμπόν

Μια μεγάλη άσχημη τρύπα σε έναν ετοιμόρροπο τοίχο, που τη σκεπάζουμε όπως όπως με ένα ωραίο κάδρο εποχής. Η εικόνα του κάδρου μπορεί να είναι και το πορτραίτο του φιλόσοφου, του Ντεκτάρτ, όπου στη δική του τάξη πραγμάτων που έχει βαθιές ρίζες μιας χιλιετίας και βάλε, τα ζώα είναι μηχανές. Μηχανές που βέβαια πονάνε. Και εδώ ο φιλόσοφος απαξιώνει να ασχοληθεί με τη συνέχεια του συλλογισμού; Με τι θα μπορούσε άραγε να μοιάζει ο πόνος μιας μηχανής; Με τρόπο τελείως ελλειπτικό τον πιάνει και τον συνεχίζει η Νάντια στο κομμάτι της «Μηχανές», που ίσως να είναι και το πιο κρυπτικό της ποίημα.
Κανείς θεός-γουρούνι (πραγματικό γουρούνι εννοείται), δε θα στείλει στη γη τον υιό γουρούνι τον μονογενή του, να μοιραστεί ως γύρος που γυρίζει στα κάρβουνα με έναν οβελία εκ δεξιών και έναν εξ αριστερών, την ατελείωτη οιμωγή των γήινων γουρουνιών. Πολύ μπερδεμένη η θεολογία των ζωντανών αυτών, όπου η Αριστοτελική τους τελεολογία καταλήγει σε φέτες ζαμπόν πάνω στα ράφια ενός σουπερμάκετ, αφήνοντας αμήχανο τον Ακουϊνάτο των γουρουνιών. Πολύ πιο απλή αλλά κρυπτική, εκείνη των μηχανών. Ο ψίθυρος τους δεν προμηνύει τίποτα καλό. Μάλλον μια αινιγματική, τεράστια καταστροφή είναι στην άκρη. Δε φαίνεται καθαρά η άκρη αλλά υπάρχει, και όλα τείνουν προς μία οδυνηρή, κατάμαυρη τελεολογία – «χωρίς καταπραϋντικό», όπως λέει κάπου αλλού η Νάντια.

Ζήσης Παπαλάμπρου, φοιτητής θεολογίας



«Η φύση σας σας απατά
Ξεφύγατε στο βαθύ σκοτάδι της τρέλας
Υπάρχει κατάρα επάνω σας
Ούτε υποψία δε σας περνά
ότι θα πεθάνετε όλοι σα χοίροι»

Νο 4, «Μηχανές», από τα "τριανταοκτώ τριαντάφυλλα"

Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2010

Prairial* (απόσπασμα)

"... Πίσω από τις πεθαμένες μέρες της φρονιμάδας
Ανάμεσα από το συρματόπλεγμα που ορίζει
απλώνεται με αναίδεια μια άνοιξη..."

*Ιούνιος, μήνας των λιβαδιών (Μετονομασία κατά τη Γαλλική Επανάσταση)

Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου 2010

Τρύπες στον τοίχο

Επική η ποιήτρια Νάντια Γαβαλά υμνεί, τραγουδάει το θούριο της βίας και της εξέγερσης στον κόσμο.
Η δραματική αντίληψη που έχει για τη ζωή συγκλίνει με επικρεμάμενη προσοχή, που είναι ήδη ανταρσία, όλη συγκεντρωμένη στο να συλλέξει το μυστικό παλμό του κόσμου, την εξόριστη, χαμένη ομορφιά του και την αμετάκλητη ασκήμια του. Με μεταλλική σκληρότητα μεταχειρίζεται και κινεί τα ποιητικά της δημιουργήματα, είτε φιγούρες της Γαλλικής Επανάστασης είναι αυτά, είτε εξεγερμένοι νεαροί, κουκούλες, Μολότωφ και Ρ38 στο δρόμο. Σήμερα. Όχι σαν καρδιά πληγωμένη η ποιήτρια, αλλά σαν αυθεντικός αντάρτης πόλης.
Το φαινόμενο Νάντια αρνείται κάθε φορμαλισμό, τα ποιήματά της είναι αφήγηση και πλαστική αναπαράσταση της πνευματικής τους διάστασης. Οι λέξεις ζουν μέσα στη σημασία τους, γεννώντας δυναμικές εικόνες, δεμένες άρρηκτα στο φαινομενικό χάος του Κόσμου – γιατί μόνο για το μεγάλο Κόσμο μιλάει η ποιήτρια.



Μία συνέχεια από ταραγμένες εικόνες που διαδέχονται ασταμάτητα η μία την άλλη και συγκεντρώνονται γύρω σαν απειλητικά «ωδικά ρόδα» ή σαν την αποτρόπαιη μέδουσα της εξουσίας. Η αυγή γίνεται θανάσιμη απειλή που αφήνει να κυλάει η σκοτεινή της λάβα μέσα στο κελί των μελλοθάνατων επαναστατών, αλλά χωρίς καθόλου συναισθηματισμούς και διαμαρτυρία. Όλα συγκλίνουν και ο ουρανός αναλαμβάνει τη φύση του, γίνεται μία μόνο σταγόνα που ηχεί εκκωφαντικά καθώς πέφτει από το Enola Gay στην ερημιά της γης.
Η ποιήτρια δίνει διέξοδο εδώ στην αντίληψή της για τη ζωή, ειδωμένη σαν δράμα, μα δεν είναι το προσωπικό δράμα που ενδιαφέρει ή έχει την παραμικρή αξία, αλλά ο αντικατοπτρισμός του σε επίμονα μέχρι βαθμού εμμονής κοινωνικά λέϊτ μοτίβ, συνταρακτικές καταστάσεις των ορίων και των άκρων που εκδηλώνονται στον άνθρωπο και τον εξουσιάζουν.
Εργάτης και θεατής της ίδιας του της καταστροφής ο άνθρωπος προβάλλει υπό το κράτος και το βάρος της μοίρας καθώς ο κόσμος ορμάει επάνω του. Η βία απλώνεται σαν κακιά, κρύα οσμή. Αίμα, καρατομημένες στη γκιλοτίνα κεφαλές, ορφανοί λαιμοί, ακρωτηριασμένα πόδια, εξέγερση, φωτιές και καπνοί στους δρόμους της αναβράζουσας πόλης. Οι ώρες τού σχεδόν απρόσωπου πόνου («τα ξένα κεφάλια δεν είναι παρά πολτός»), διαδέχονται η μία την άλλη και άπειρα σημάδια φέρνουν τη μαρτυρία ενός Κόσμου που ζει μέσα στο δράμα, τον αχό που μεταμορφώνει το απόμακρο σε μαρτύριο.

Μια μεγάλη συλλογή.

Μαρία Χαμεζιανού, Φιλόλογος

Τρίτη 9 Φεβρουαρίου 2010

Ζωολογία

Καλά όλα τα άλλα ποιήματα, που τα βρίσκω εξαίρετα και σε ύφος, και σε περιεχόμενο και ένταση. Αλλά αυτοί οι σαλίγκαροι τι θέλουν εκεί μέσα; Και μάλιστα ιπτάμενοι. Και μάλιστα ονειρευόμενοι. Βέβαια είναι γνωστό ότι όχι μόνο είναι από τα πιο αργά ζώα, που ούτε καν έρπουν, μόνο γλιστράνε, αλλά συνάμα είναι και γλοιώδη. Έτσι κι αλλιώς δεν ονειρεύονται και πολύ συχνά. Και όταν δεν ονειρεύονται, ομνύουν, προσφέρουν σπονδές και προσκυνούν τα μέτρα και σταθμά (Με πιάνετε πιστεύω). Απ’ ότι μαθαίνω η βλέννα τους χρησιμοποιείται πρόσφατα σαν ελιξίριο νεότητας, επιφανειακά τουλάχιστον. Γι’ αυτό ίσως επιχειρούνται και ορισμένες ανακατατάξεις. Παραμένει πάντως το ερώτημα; Ποιοι νάναι αυτοί; Ποιοί νάναι αυτοί;
Σήμερα σκέφτηκα αρκετά για να τα γράψω όλα αυτά. Αύριο πρέπει να ξεκουραστώ.



Τέλης Τσανσίζης, ζωολόγος

Σάββατο 6 Φεβρουαρίου 2010

Ορισμένα πράγματα πληγώνουν

Θα σηκώνουμε πάντα τους ώμους; Εκείνοι θα προδίδουν πάντα τα οράματα των νεανικών μας χρόνων; Θα καταθέτουμε πάντα τα όπλα, καταπτοημένοι από μια μαζικά ενορχηστρωμένη και βίαια επιβεβλημένη πλήρη εγκεφάλου; Θα χαϊδεύουμε πάντα την ίδια φριχτή γάτα, το σύστημα, που η ψυχή της δεν εννοεί να ξεκουμπιστεί ακόμα κι όταν την έχουν κατασπαράξει τα σκυλιά; (βλ. Σοβιετική Ένωση).
Τα ποιήματα της Νάντιας Γαβαλά πληγώνουν, κι αυτό είναι κάτι πολύτιμο και πολύ σπάνιο τις μέρες μας. Όπως λέει αυτό το θαυμαστό κορίτσι που ξεπερνάει τον εαυτό του, ξεκόβοντας και ανατρέποντας κάθε φιλοσοφική παράδοση που είδε ως τώρα το φως: «Να ξανακάνουμε τα ίδια λάθη» (!!!). Αρκεί «οι πράξεις να πράξουν» (!!!)
Έτσι. Σε δυο φράσεις μόνο (!!!)
Ηλίας Δασκαλόπουλος, συνταξιούχος μηχανικός

Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2010

Ποιος πεθαίνει μόνο μια φορά;



Οι πλούσιοι πεθαίνουν μία φορά. Εμείς πεθαίνουμε κάθε μέρα, κάθε ώρα, μουρμούριζε 4 η ώρα το πρωί ένας κατάκοπος, γέρος ταξιτζής. Και μήπως πρόκειται για πλούσιους ; Το βιός μας, τον ιδρώτα μας λεηλατούν, άρπαγες της δικής μας ζωής είναι. Μιλώντας ακατάσχετα για «κρίση» και για «μέτρα», σε μυστικές κουζίνες Βildeberg, τα golden boys συνεχίζουν να μαγειρεύουν τον αργό μας θάνατο. Οπότε, όπως λέει η ποιήτρια Γαβαλά, σ’ έναν τέτοιο κόσμο, «ποια λογική, ποια ευθύνη, ποια ενοχή;». Ποιο χέρι του θεού δείχνει τα κακά ζιζάνια για ξερίζωμα στον κηπουρό; Αν η απελπισία, η απόγνωση που μαζεύει τα σάπια από τους κάδους στρέψει κάποια στιγμή το όπλο κατά πάνω τους, και τι μ’ αυτό; Σε τί μας αφορά εμάς;

Ο πελάτης

Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου 2010

Εκ βαθέων

Αυτή είναι η εντύπωση που σου αφήνει αυτή η συλλογή: μια εκ βαθέων ανάδυση. Φωτιά κάτω απ’ το καζάνι είναι η γυναίκα. Φιλόζωοι κυνηγοί δεν υπάρχουν.
Ούτε φυσιολάτρες. Ή είσαι από δώ, ή είσαι από κει.
Η εξουσία είναι ο χασάπης της Ιστορίας και ότι προσωπείο και να φορέσει πάλι χασάπης παραμένει.

Το βιβλίο ξεδίνει σε μια δίνη, σε μια μαρμαρυγή από συναισθήματα, τόσο πυκνό είναι, και το βαθύ πνεύμα ανταρσίας που διαποτίζει την ποιήτρια αστράφτει και βροντάει. Οι σιωπές που περίεργα μακραίνουν ανάμεσα στις λάμψεις προσκαλούν σε περισυλλογή. Γιατί όσα λέγονται πρέπει να τα ξανασκεφθεί κανείς απ’ την αρχή. Κάτι τέτοιο το θεωρούσα εντελώς απίθανο να συμβεί, αλλά να που συμβαίνει. Εκεί σε βάζει το έργο. Ο άγριος κόσμος γίνεται πορεία μέσα στο ποίημα. Ένα ποιητικό και βιωματικό τοπίο που ως τώρα μου ήταν άγνωστο.

Γιάννης Ι.

Το δίλημμα

Αυτό είναι τόλμη, πραγματικά τόλμη και εντιμότητα. Αυτό το σχόλιο («Και συμφωνώ, και διαφωνώ»), που το βάζει τόσο απλά και βαθειά: Δεν με αφήνουν να υπάρχω. Ταλαντεύομαι ανάμεσα στους δύο πόλους που ταλαντεύτηκαν δεκάδες γενεές και χιλιάδες άνθρωποι. Από τη μια μεριά η θέα ή ακόμα και η σκέψη της βίας μου φέρνει ναυτία, κι από την άλλη είμαι ναυτικός. Κυμαινόμενος μπαίνω σ’ αυτό τον εφιάλτη, όχι για να σώσω τους άλλους, αλλά γιατί εγώ δεν υπάρχω. Ξέρω καλά ότι αν μπω δεν έχω μετά δυνατότητες ανάκλησης. Εκείνο όμως που εμπαίζοντάς με χωρίς αιδώ, με αφόρητη μιζέρια μου παραχωρούν, δεν είναι ζωή. Ούτε αξία είναι, ούτε ηθική, ούτε αλήθεια, ούτε ζωή. Πόσο θα κυμαίνομαι, ακόμα, αναρωτιέμαι.
Πυρακτωμένα ποιήματα, πυρακτωμένες σκέψεις.



Δημήτρης Γιαννουλόπουλος, άνεργος

Τρίτη 2 Φεβρουαρίου 2010

Deus absconditus (απόσπασμα)



"...Ο Τσε στα μπλουζάκια των δυσαρεστημένων
ασπιρίνη της ιδεολογίας..."

«Τα σκουπίδια ομολόγησαν»

Δέχτηκα μια πρόσκληση για την παρουσίαση της ποιητικής συλλογής της Νάντιας Γαβαλά με τίτλο «τριανταοκτώ τριαντάφυλλα». Πήγα έχοντας την αίσθηση ότι θα γινόμουν συμμέτοχος μιας ακόμα βαρετής βραδυάς όπως συνήθως εξελίσσονται οι παρουσιάσεις νέων βιβλίων, κατά την διάρκεια των οποίων είσαι αναγκασμένος ν’ ακούς χιλιοειπωμένες ανούσιες συζητήσεις, που σε υποχρεώνουν μετά να κουβαλάς για κάμποσο την αίσθηση του χαμένου χρόνου και της ματαιότητας.

Η παρουσίαση όμως της συλλογής της Νάντιας (συγνώμη για την οικειότητα, αλλά προκύπτει μετά την ανάγνωση από μόνη της), έμελλε να κρύβει ένα πεντακάθαρο στο μήνυμά του όσο και συγκλονιστικό στην δυναμική του γεγονός. Ένα γεγονός ανεπανάληπτο και μοναδικό που μόνο η καθαρή τέχνη του θεάτρου και μάλιστα αδιαμεσολάβητη μπορεί να παράξει. Ανεπανάληπτο και μοναδικό, γιατί ακριβώς ο αιφνιδιασμός από την αυθόρμητη και τίμια δημιουργία που συντελλείται μπροστά σου, χωρίς φτιασιδώματα, απογυμνωμένη από προσμίξεις, είναι αυτός που μπορεί μέσα από το σοκ που προκαλεί να κινητοποιήσει καλά θαμένες πτυχές της φοβισμένης συνείδησής μας, του ίδιου του εαυτού.

«Οι πράξεις έπραξαν». Το μικρόφωνο είναι στα χέρια του Βίκτωρα. Σιγά σιγά η μουρμούρα στο κοινό αραιώνει μέχρι που οι ήχοι παύουν να υπάρχουν. Μόνο η φωνή του Βίκτωρα παραμένει, που η ζεστή χροιά της λειτουργεί σαν μελωδικό μουσικό χαλί στην αφήγηση ή καλύτερα σαν μουσική επένδυση των εικόνων. Μας οδηγεί με ένα τρόπο μαγικό, να ακολουθήσουμε την αντίστροφη πορεία μιας σταγόνας πάνω στα μάρμαρα μιας ρωμαϊκής κρήνης. Μια σταγόνα που αγωνίζεται κόντρα στην ροή να επιστρέψει πίσω στην πηγή της, στα βάθη των σκοταδιών της γης. Το κοινό αμήχανο. Γιατί η σταγόνα τα καταφέρνει. «Δεν υπάρχει συναλλαγή/Αν παραμείνεις σ’ αυτή τη γη/θα σε σκοτώσουν».
Fade out σε μαύρο.

Η εικόνα τώρα έγχρωμη. Μας ταξιδεύει στην ομορφιά της ποιήτριας, όπως με μαεστρία παραμυθά μας ο Βίκτωρας, μας κάνει να πιστέψουμε. Τα κατάφερε. Μας παραπλάνησε. Ξαφνικά, με μια κίνηση απλή αλλά τόσο ρυθμική μας φέρνει μπροστά στην συνείδησή μας: Ένα P38 στέκεται ακίνητο μπροστά μας καλώντας μας να το αγγίξουμε. Η ομορφιά ήταν αυτό. Η ομορφιά που στέκει καθαρή, απαλλαγμένη από το άγχος του χρόνου. Η ομορφιά που με αυτοπεποίθηση, ίσως με αυταρέσκεια και έπαρση, περιμένει υπομονετικά τον εραστή της. Γιατί η ομορφιά είναι η μόνη που διακαιούται να είναι και επηρμένη και αυτάρεσκη.

Μόνο αυτό.
Μόνο να το αγγίξουμε, να το περιεργαστούμε, να το ζυγίσουμε με το χέρι μας, να αισθανθούμε αυταπατώντας μας έστω και για λίγο «ο εραστής μου/ξέρει να με χαϊδεύει με το γάντι». Και ναι... δεν τόλμησε κανένας μας... Όλοι εκεί είμασταν η ρωμαϊκή κρήνη, αμμέτοχοι στην διαδρομή της σταγόνας... Αμήχανοι και φοβισμένοι... Άβουλοι... Μπροστά σε ένα παιχνίδι... «Τα σκουπίδια ομολόγησαν».

Μετά στο σπίτι, όταν διάβασα τα ποιήματα της Νάντιας, κατάλαβα γιατί είναι ικανά να προκαλέσουν τέτοιες στιγμές. Γιατί η καθαρή ποίηση μπορεί να σοκάρει, να εμπνεύσει, να προκαλέσει μια αναμέτρηση με τον εαυτό μας. Γιατί η καθαρή ποίηση είναι η αλήθεια. Και τα ποιήματα της Νάντιας είναι αλήθεια.

Τάσος Γερακίνης (σκηνοθέτης, συγγραφέας)

Βρε αδερφέ!

Σίγουρα τη δόση της από πόνο την έχει πάρει η Νάντια Γαβαλά, και μάλιστα σε πολύ υψηλές τιμές. Αλλιώς δε γράφεις έτσι. Παραείναι μοναδικά, ακραία και ωραία τα ποιήματά της, σε μια εποχή η οποία φοβάται κάθε διαφορετικότητα που ανόητα της δημιουργεί ενοχές και τη βάζει σε αμηχανία και είναι ενάντια σε αυτή την αμηχανία ή και κακή συνείδηση που αμύνεται με αδεξιότητα και σκληράδα.

Για δεκαετίες η ελληνική ποίηση «παραδέρνει» (εννοούμε ο κύριος όγκος της) σε ένα ανούσιο, υποτιθέμενο εσωτερικό δράμα που περιγράφει το υπαρξιακό πρόβλημα του καημένου ποιητή-κακομοίρη, και το οποίο βασικά ακούσια όμοιο με τα άλλα, δεν ενδιαφέρει πια κανέναν. Συλλογικός πονοκέφαλος η ποίηση αυτή.

Εδώ, στα τριανταοκτώ τριαντάφυλλα, τίποτα παρόμοιο, καμιά αναφορά στον εαυτό μας, πλην ενός αυτοβιογραφικού ποιήματος που τελειώνει με τον εκπληκτικό στίχο: «κι εγώ είμαι μια πλανόδια υπερβολή/ ντυμένη με τομάρι ανθρώπου/ και θέλω να πατήσω τη σκανδάλη/ βρε αδερφέ».

Η Νάντια Γαβαλά έχει για πρώτη φορά από χρόνια την ικανότητα να αγκαλιάσει αξίες στις οποίες όχι μόνο οι πιο καταπιεσμένοι, οι παρίες των πόλεων, αλλά, και πολλές «συγγενικές» συλλογικότητες μπορούν να αναγνωριστούν - και όχι μόνο.

Γ.Δ.

38 τριαντάφυλλα πολλοί φίλοι & ένα όπλο

Στις 15 Δεκέμβρη στον πολυχώρο Floral στα Εξάρχεια έγινε η παρουσίαση της ποιοτικής συλλογής «38 τριαντάφυλλα» της Νάντιας Γαβαλά.

Στην εκδήλωση που παραβρέθηκαν αρκετές προσωπικότητες (ή απλά φίλοι) από το χώρο του βιβλίου μίλησαν οι Περικλής Κοροβέσης, Βίκτωρας Αναγνωστόπουλος-Μελκιάδες και Σταύρος Σταυρόπουλος ενώ ποιήματα διάβασε ο Σταύρος Τζεμόπουλος.

Η ατμόσφαιρα ήταν ζεστή και σύντομα τα ποιήματα έγιναν αφορμή για μια ευρύτερη συζήτηση που περιλάμβανε τα Εξάρχεια, την επανάσταση (τη Γαλλική και όχι μόνο), τη ρίψη αυγών εναντίον συγγραφέων (!) και άλλα πολλά σουρεαλιστικά ερωτήματα.

Η εμφάνιση ενός Walther P38 πάνω στο τραπέζι και το απρόοπτο κορύφωμα με την προτροπή "Ελάτε και πάρτε το όπλο στα χέρια σας, αυτό είναι η ποιήτρια".

Ποιος είπε πως μια βραδιά ποίησης πρέπει να είναι βαρετή;





Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου 2010

Και συμφωνώ και διαφωνώ


Αυτό είναι το κακό. Και υπάρχει θεός, και δεν υπάρχει θεός. Και είμαι κατά της βίας, και ξέρω πολύ καλά ότι όλη μας τη ζωή την περνάμε κάτω από μια καλυμμένη, αδυσώπητη κρατική βία. Και αγαπώ, και μισώ το ίδιο πρόσωπο. Τουλάχιστον όμως αυτό το πρόσωπο είναι εδώ, είναι υπαρκτό, μου δίνει και του δίνω, έχω τη δυνατότητα να το χαϊδέψω, αλλά και να το βρίσω, ακόμα και να το πετάξω έξω με τις κλωτσιές. Αυτό είναι το κακό με την Ιστορία και την πολιτική. Είναι αφαιρέσεις, μια ύπουλη ροή από φαινομενικά ανώδυνες, κατασκευασμένες πληροφορίες. Και το χειρότερο; Σε υπερβαίνουν, είναι διαρκώς αλλού. Και εσύ, δεν υπάρχεις. Τα περί της νόσου που λέγεται «δημοκρατία» και των (βίαιων) πράξεων που «υπονομεύουν το άριστο αυτό πολίτευμα, το δικό μας», είναι βέβαια παραμύθια της Χαλιμάς που κανείς δεν πιστεύει. Φανταστικές εικόνες ενός έννομου αγαθού που η πραγματική ιστορία του είναι η συνεχής, καθημερινή, κυνική παραβίασή του. Το ψέμα και η χειραγώγηση. Το βασικό όμως είναι ότι μέσα σε αυτό το πολίτευμα της μιζέριας, με τη γενικευμένη σαπίλα, τη δολοφονική εργοδοσία και τα πουλημένα συνδικάτα, δεν υπάρχω.
Μισώ τη βία. Το ορκίζομαι. Ναύτης που υποφέρει από ναυτία. Αλλά δε μου δίνουν άλλο περιθώριο για να υπάρξω, από το να βγω στο δρόμο που φλέγεται. Στα έσχατα, να πάρω ένα τριανταοχάρι στο χέρι. Αλλιώς τι απομένει από μένα; Από εμάς;

Γιώργος Κατσικαμπής, πτυχιούχος Πανεπιστημίου,
αλλά απλός ναύτης.